4 ông Học Tăng chơi thân nhau, đầu buổi sáng và cuối buổi chiều thường gặp nhau uống trà trò chuyện. Đi đâu cũng thường có nhau, nhất là đi lang thang các tiệm sách cũ.
Thời ấy, Tăng sĩ thật tự trọng, tự trọng cả hình thức đầu trọc áo vuông, nên rất ít khi khinh suất nói cười đi đứng, cả trong đời sống nội viện và cả lúc tiếp xúc thế gian. Cái tính tự thẹn tức là đức tính Tàm rất cao, nên lỡ sơ xuất cử chỉ oai nghi, tự nhiên sẽ phản xạ thẹn thùng tự quê, dù cho người thấy biết hay không thấy biết cái khinh suất ấy. Hoài ức lại, thấy ra, cái đức tính tự thẹn làm cho con người ta vừa như anh nhi hạnh, hồn nhiên, vừa thấy chững chạc già dặn trước tuổi. Mà thời ấy trở về trước, Tăng sĩ nói chung, Học tăng nói riêng, chỉ toàn là mặc hoặc là áo vạc khò hoặc là áo nhật bình lỡ, thường là màu lam. Cái tính tự thẹn qua màu lam ấy và kiểu áo ấy, làm cho thấy con người ta cao hơn về dáng người, thanh hơn về phong cách. Tính tự thẹn làm thanh cao hẳn ra.
Cuối mùa hạ năm Dậu 2005, là cái năm chuẩn bị tốt nghiệp đại học Phật giáo, cách đây 17 năm, đang lúc uống trà với nhau sau giờ cơm chiều dược thực, mà nội dung chính của cuộc hàn huyên nói cười là sự chia xa của mấy năm hội ngộ tạm trú nơi tu viện, gặp nhau tình cờ từ chỗ này phương kia mà thành ra thân thiết lạ lùng.
Một ông về phòng, lấy một cuốn sách mỏng đem tới, nói “tui thấy trong đây có 4 câu thơ rất hay. Tui tính vầy, lấy 4 câu thơ này in thư pháp vào 4 cái dĩa tách trà, rồi tính tuổi từng người, lấy thứ tự câu thơ dựa theo tuổi. Chưng kệ sách bàn học mà làm kỷ niệm. Mai này, có dịp 4 tụi mình gặp nhau, mỗi người mang theo tách và dĩa trà ngồi uống cho vui.” Nghe thế, hỏi bài thơ chi vậy, rồi 3 cái đầu chụm lại xem cuốn sách mỏng, xem thử 4 câu thơ chi vậy.
Đọc ra, thấy 4 câu như vầy:
“Tuần trăng cữ nước tình cờ,
lạc loài du tử mắt mờ viễn phương.
Tàn canh mộng đổ vô thường,
bơ vơ quán trọ khói sương đọa đày”
Đồng ý cả. Và người khởi xướng cũng là người đi mua 4 cái tách trà và 4 cái đĩa, rồi in chữ. Ổng thật thông minh, mua 4 tách bằng sứ, mà 4 đĩa bằng đất nung. Tách sứ màu trắng vẽ màu xanh, đĩa đất màu vàng ố cũng vẽ màu xanh.
In xong đâu cả đó, đến phiên tuổi tác lớn nhỏ mà chọn đĩa chọn ly. Mình lớn tuổi hơn cả, được đưa cho cái đĩa có câu “tuần trăng cữ nước tình cờ”.
Mỗi người mỗi đĩa mỗi câu thơ, xăm soi đọc lui đọc tới câu thơ trên cái đĩa.
Đọc riết, tán ngẫu riết thành ra ý nghĩ : té ra, mỗi người tình cờ được một câu thơ, mà hình như ý nghĩa mỗi câu thơ ấy lại vận vô tính cách con người.
Bản thân được 3 ông phán xét “câu thơ này đúng tính cách của thầy luôn, sáng nắng chiều mưa”. Ngồi gẫm, cũng đúng thiệt, tính mình ưa xúc cảm nên hơi thất thường thiệt.
Ông thầy được cái đĩa có câu “lạc loài du tử mắt mờ viễn phương” trầm ngâm thỏ thẻ : tui ở tít nơi núi rừng Bảo lộc, đúng là “mắt mờ viễn phương” thiệt. Từ đó đến giờ, 17 năm trường, thất tích thông tin. Nghe đâu đã xuất ngoại du thủ nước nào đó sau đó vài năm.Cái thời ấy, nếu có tương tác viễn liên thì duy nhất là Yahoo! mà thôi. Mà muốn qua Yahoo! để gặp nhau, chỉ ra quán nét. Còn lại một là bằng thư từ, hai là bằng điện thoại bàn. Nên mỗi khi chia xa nhau, thật bồi hồi, đâm ra con người ta cố gắng tạo cái gì đó cho nhau để đừng quên nhau.
17 năm sau, công nghệ thông tin làm cho cả thế giới phẳng ra, ngồi một chỗ mà có thể ngó nhìn được mọi ngóc ngách vị trí của nhau. Đâm ra, con người ta không sợ mất nhau, và thật lạ kỳ, là quá dễ gặp nhau lại sợ làm phiền đến nhau.
Cho nên, cõi nhân sinh từ ngàn xưa đến ngàn sau, dù sao đi nữa, tự bản chất vốn dĩ đã là “bơ vơ quán trọ khói sương đoạ đày” rồi. Trần gian là quán trọ bơ vơ, con người luôn mang thân phận khói sương đọa đày trên sa mạc chiêm bao đất trích.
Có lẽ vì cảm cái cảnh đó, nên loài người cố gắng làm mọi cách và tạo ra mọi cái cho thế giới phẳng ra.
Nhưng trớ trêu, không phá nổi thân phận đoạ đày bơ vơ trong khói sương quán trọ. Nghịch lý là nó lại càng làm đoạ đày hơn lên.
– xin cảm ơn người làm câu thơ qua hình ảnh, và loan tải hình ảnh bài thơ đó ra. Tình cờ gặp lại, như tuần trăng gặp được cữ nước đẩy lên dồi xuống, tuôn trào xúc cảm hoài niệm. Hai Tư Tháng Năm nhâm dần –
Minh Hạnh
