[Hồ sơ 1963] Năm điểm Phật giáo đề nghị là hợp lý và đúng đắn

163. Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State

Saigon, June 11, 1963.

1146.

At about 1000 hours this morning Buddhist bonze burned himself to death at corner Phan Dinh Phung and Le Van Duyet Streets in Saigon. Preliminary information indicates Bonze (name unknown) was surrounded by massed ranks of from 200 to 300 Bonzes, applied gasoline to robe, and ignited it. Police tried vainly break through ranks of Bonzes. Embassy officer has viewed body. Burning viewed by crowd of 400-500 spectators.

Quang Duc’s suicide was photographed by Malcolm Browne of Associated Press. Several American newsmen had been informed in advance that something important might happen that morning near Xa Loi Pagoda, but only Browne responded. His photograph, taken an instant after the flames erupted, was published around the world. In John Mecklin’s view, the photograph “had a shock effect of incalculable value to the Buddhist cause, becoming a symbol of the state of things in Vietnam.” (Mecklin, Mission in Torment, p. 157)

Crowd orderly but growing. Police maintaining Bonzes in places and refusing permit procession to continue. Reportedly another Bonze prepared disembowel himself in protest today.

Trueheart

Source:
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1961-63v03/d163

163. Công điện từ Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam
gửi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ

Sài Gòn, ngày 11 tháng 6 năm 1963.

1146.

Vào khoảng 1000 giờ sáng nay, một vị sư Phật giáo đã tự thiêu tại góc đường Phan Đình Phùng và Lê Văn Duyệt, Sài Gòn. Thông tin sơ bộ cho thấy nhà sư (không rõ tên) bị bao vây bởi hàng ngũ từ 200 đến 300 nhà sư, tẩm xăng lên áo tràng và lửa phựt lên. Cảnh sát đã cố gắng vượt qua hàng ngũ các nhà sư một cách vô ích. Nhân viên Đại sứ quán đã xem thi thể. Chứng kiến là một đám đông 400-500 người.

Bức ảnh tự thiêu của nhà sư Quảng Đức được chụp bởi Malcolm Browne của Associated Press. Nhiều phóng viên Mỹ đã được thông báo trước rằng sáng hôm đó có thể xảy ra một việc quan trọng gần chùa Xá Lợi, nhưng chỉ có Browne là tới chứng kiến. Bức ảnh của anh này, được chụp ngay sau khi ngọn lửa bùng lên, đã được xuất bản khắp thế giới. Theo quan điểm của John Mecklin, bức ảnh “đã có một tác động gây sốc với giá trị khôn lường đối với sự nghiệp Phật giáo, trở thành một biểu tượng cho tình trạng của mọi thứ ở Việt Nam.” (Mecklin, Mission in Torment, tr. 157)

Đám đông có trật tự nhưng đang đông dần thêm. Cảnh sát duy trì nhà sư ở những nơi tại chỗ và từ chối cho phép đám rước tiếp tục [đi].. Được biết hôm nay một nhà sư khác chuẩn bị mổ bụng để phản đối.

Trueheart (Quyền Đại sứ Hoa Kỳ tại VN)

…. o ….

167. Telegram From the Department of State to the Embassy in Vietnam

Washington, June 11, 1963, 11:03 p.m.
1207. In our judgment the Buddhist situation is dangerously near the breaking point. Accordingly, you authorized to tell Diem that in the United States view it is essential for the GVN promptly to take dramatic action to regain confidence of Buddhists and that the GVN must fully and unequivocally meet Buddhist demands as set forth in Embtel 1038. Furthermore, we believe that meeting these demands must be done in a public and dramatic fashion if confidence is to be restored.
You further authorized to tell Diem that unless GVN is willing to take effective action along the above lines within the next few days the US will find it necessary publicly to state that it cannot associate itself with the GVN’s unwillingness to meet the reasonable demands of the Vietnamese Buddhist leaders.
There follows various argumentation which you authorized to use in whole or part at your discretion.
The US understands that a public statement may have political repercussions inside South Viet-Nam and would make such a statement most reluctantly since it continues to support President Diem. However, the international repercussions of the Buddhist troubles in South Viet-Nam cannot help but affect US world-wide responsibilities. In addition, US support of Vietnamese Government requires full support of Congress and American people and question as to our attitude towards and our involvement in Buddhist problem must be effectively dealt with if satisfactory solution is not arrived at very quickly. Furthermore, [Page 382]it is also in the interests of the Government of South Viet-Nam to take action to regain confidence of Buddhists. No government in Viet-Nam can survive without their support.
We realize that meeting Buddhist demands as set forth in Embtel 1038 runs risk of engendering further Buddhist demands and that GVN must be prepared to face and very likely accede to such further demands unless they are so substantive as to endanger GVN defense effort. Nevertheless fact is that Buddhist demands so far have been reasonable and/or insubstantial. In fact GVN has already gone most of way to meet them. What is necessary is that GVN so state clearly and that it abide by such decision firmly before it is too late.
Risk of GVN yielding now far less than pursuing continued standoff position when, actually, there is very little of substance separating GVN and responsible Buddhists. At present we believe situation has gone so far that to regain public confidence a joint statement by GVN and Buddhist leaders is needed to restore public confidence.
At same time we recognize risks to public order and safety if public gatherings are permitted at this time and importance to GVN of demonstrating that it is still in control of situation.
We therefore recommend that GVN seek work out joint communique to be issued with General Association making following points:
1.
The five points suggested by Buddhists are considered as reasonable and proper rights which they and any other religious group may exercise m Viet-Nam.
2.
In order to avoid any further incidents which could endanger innocent persons Buddhist leaders in their capacity as representatives of a religion which is opposed to violence and the GVN as the guardian of public safety ask that all loyal and virtuous citizens of Viet-Nam refrain from any actions in public places which could harm innocent persons. Until the situation is judged to be calmer Association leaders and the GVN join in requesting that there be no further public processions or demonstrations by any religious group in Viet-Nam. The right to worship privately according to one’s beliefs in pagodas, temples, or churches, and to own property, fly flags, enjoy freedom from unjustified arrest and to propagate religion will not be interfered with. All discriminatory laws and regulations will be promptly rescinded (the nicety of having this done by National Assembly seems brushed aside by Diem’s statement that Buddhists can count on Constitution, i.e. on him.) Finally, as soon as the tensions caused by recent events have relaxed, the privilege of conducting orderly religious processions which do not endanger public safety may be freely exercised. It is recognized that religious processions constitute an outward manifestation of faith which should be permitted so long as they do not endanger the welfare of the community or damage the essential unity of the Vietnamese people which has enabled them to survive throughout history.
3.
It has been agreed between the GVN and Association that a permanent National Religious Council will be established which will have the right and duty of consulting with the Government on all [Page 383]matters affecting religious freedom as defined under the Constitution. This Council will have as members representatives of all established sects, churches and denominations which exist in Viet-Nam.                           
FYI—If Diem does not take prompt and effective steps to reestablish Buddhist confidence in him we will have to reexamine our entire relationship with his regime. End FYI.
Rusk

Source:
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1961-63v03/d16

…. o ….

167. CÔNG ĐIỆN BỘ NGOẠI GIAO HOA KỲ
GỬI ĐẠI SỨ QUÁN HOA KỲ TẠI VN

Washington, ngày 11 tháng 6 năm 1963, 11:03 chiều.

1207. Theo đánh giá của chúng tôi, tình hình Phật giáo đang ở gần điểm phá vỡ một cách nguy hiểm. Theo đó, bạn có quyền nói với ông Diệm rằng theo quan điểm của Hoa Kỳ, Chính phủ VNCH cần phải nhanh chóng có hành động mạnh mẽ để lấy lại niềm tin của Phật tử và Chính phủ VNCH phải đáp ứng đầy đủ và dứt khoát các yêu cầu của Phật giáo như đã nêu trong công điện Embtel 1038. Hơn nữa, chúng tôi tin rằng việc đáp ứng những yêu cầu này phải được thực hiện một cách công khai và ấn tượng nếu muốn khôi phục lòng tin.

Bộ [Ngoại Giao Hoa Kỳ] cũng cho phép ông [Trueheart] nói với ông Diệm rằng trừ khi Chính phủ Việt Nam sẵn sàng thực hiện hành động hiệu quả theo các đường lối trên trong vài ngày tới, Hoa Kỳ sẽ thấy cần phải tuyên bố công khai rằng họ không thể liên đới với việc Chính phủ Việt Nam không sẵn sàng đáp ứng các yêu cầu hợp lý của các lãnh đạo Phật giáo VN.

Có nhiều lý luận khác nhau mà ông có quyền sử dụng toàn bộ hoặc một phần theo quyết định của tự ông.

Hoa Kỳ hiểu rằng một tuyên bố công khai có thể có những hậu quả chính trị bên trong Nam Việt Nam và sẽ đưa ra một tuyên bố như vậy một cách miễn cưỡng nhất vì họ tiếp tục ủng hộ Tổng thống Diệm. Tuy nhiên, hậu quả quốc tế của rắc rối Phật giáo ở miền Nam Việt Nam không thể không ảnh hưởng đến trách nhiệm toàn cầu của Hoa Kỳ. Ngoài ra, sự hỗ trợ của Hoa Kỳ đối với Chính phủ Việt Nam đòi hỏi phải có sự hỗ trợ đầy đủ của Quốc hội và người dân Hoa Kỳ và câu hỏi về thái độ của chúng tôi đối với và sự tham gia của chúng tôi vào vấn đề Phật giáo phải được giải quyết một cách hiệu quả nếu giải pháp thỏa đáng không đạt được rất nhanh chóng. Ngoài ra, Chính phủ Nam Việt Nam cũng có lợi khi hành động để lấy lại niềm tin của Phật tử. Không chính phủ nào ở Việt Nam có thể tồn tại mà không có sự hỗ trợ của họ.
Chúng tôi nhận thấy rằng việc đáp ứng các yêu cầu của Phật giáo như được nêu trong Embtel 1038 có nguy cơ tạo ra các yêu cầu khác của Phật giáo và Chính phủ Việt Nam phải sẵn sàng đối mặt và rất có thể sẽ đồng ý với các yêu cầu tiếp theo đó trừ khi chúng thực chất đến mức gây nguy hiểm cho nỗ lực bảo vệ của Chính phủ Việt Nam. Tuy nhiên, thực tế là những yêu cầu của Phật giáo cho đến nay là hợp lý và/hoặc không đáng kể. Trên thực tế, Chính phủ Việt Nam đã đi gần hết chặng đường để gặp họ. Điều cần thiết là Chính phủ Việt Nam phải tuyên bố rõ ràng và kiên quyết tuân thủ quyết định đó trước khi quá muộn.

Rủi ro của việc Chính phủ nhượng bộ bây giờ ít hơn nhiều so với việc tiếp tục theo đuổi lập trường đối đầu khi thực sự có rất ít chất ngăn cách Chính phủ và các Phật tử có trách nhiệm. Hiện tại, chúng tôi tin rằng tình hình đã đi quá xa đến mức để lấy lại niềm tin của công chúng, cần có một tuyên bố chung của Chính phủ Việt Nam và các nhà lãnh đạo Phật giáo để khôi phục niềm tin của công chúng.

Đồng thời, chúng tôi nhận thấy những rủi ro đối với trật tự và an toàn công cộng nếu cho phép tụ tập công cộng vào thời điểm này và tầm quan trọng đối với Chính phủ Việt Nam trong việc chứng minh rằng họ vẫn đang kiểm soát tình hình.

Do đó, chúng tôi đề nghị Chính phủ Việt Nam tìm cách xây dựng một thông cáo chung để ban hành với Tổng Hiệp hội về các điểm sau:

1.
Năm điểm do Phật tử đề nghị được coi là những quyền hợp lý và đúng đắn mà họ và bất kỳ nhóm tôn giáo nào khác có thể thực hiện ở Việt Nam.

2.
Để tránh bất kỳ sự kiện nào khác có thể gây nguy hiểm cho những người vô tội, các nhà lãnh đạo Phật giáo với tư cách là đại diện của một tôn giáo phản đối bạo lực và Chính phủ Việt Nam Cộng hòa với tư cách là người bảo vệ an toàn công cộng, yêu cầu tất cả các công dân trung thành và đạo đức của Việt Nam kiềm chế mọi hành động ở những nơi công cộng có thể gây hại cho những người vô tội. Cho đến khi tình hình được đánh giá là lắng dịu hơn, các nhà lãnh đạo Giáo hội và Chính phủ Việt Nam cùng tham gia yêu cầu không tổ chức các cuộc tuần hành hoặc biểu tình công khai của bất kỳ nhóm tôn giáo nào tại Việt Nam. Quyền tự do thờ tự theo tín ngưỡng của mình ở chùa chiền, đền thờ, nhà thờ, quyền sở hữu tài sản, treo cờ, không bị bắt bớ vô cớ và truyền bá tôn giáo sẽ không bị can thiệp. Tất cả các luật và quy định mang tính phân biệt đối xử sẽ nhanh chóng bị hủy bỏ (sự tốt đẹp khi Quốc hội thực hiện điều này dường như đã bị gạt sang một bên bởi tuyên bố của ông Diệm rằng Phật tử có thể tin tưởng vào Hiến pháp, tức là vào ông ta), đặc quyền tiến hành các cuộc tuần hành tôn giáo có trật tự, không gây nguy hiểm cho an toàn công cộng có thể được tự do thực hiện. Người ta nhận thấy rằng các lễ rước tôn giáo cấu thành một biểu hiện đức tin ra bên ngoài, điều này nên được cho phép miễn là chúng không gây nguy hiểm cho phúc lợi của cộng đồng hoặc làm tổn hại đến sự đoàn kết thiết yếu của người Việt Nam đã giúp họ tồn tại trong suốt lịch sử.

3.
Chính phủ Việt Nam và Giáo hội đã thống nhất rằng một Hội đồng Tôn giáo Quốc gia thường trực sẽ được thành lập, có quyền và nghĩa vụ tham vấn với Chính phủ về tất cả các vấn đề ảnh hưởng đến tự do tôn giáo như được quy định trong Hiến pháp. Hội đồng này sẽ có các thành viên là đại diện của tất cả các giáo phái, giáo hội và hệ phái đã được thiết lập tồn tại ở Việt Nam.

FYI (Để ông biết)—Nếu Diệm không thực hiện các bước nhanh chóng và hiệu quả để thiết lập lại niềm tin của Phật giáo đối với ông ta, chúng ta sẽ phải xem xét lại toàn bộ mối quan hệ của chúng ta với chế độ của ông ta. Kết thúc FYI.
Rusk (Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ)

…. o ….